Τι σημαίνει καλός μαθητής;
Για τους γονείς, το να είναι το παιδί τους καλός μαθητής είναι συχνά πολύ προσωπική υπόθεση. Καταρχάς είναι η αγνή χαρά και ικανοποίηση να βλέπουν το παιδί τους να τα καταφέρνει και να μη δυσκολεύεται. Είναι όμως και πολλά άλλα: η προσωπική τους επιβεβαίωση ότι τα έχουν καταφέρει καλά ως γονείς, μια –πολλές φορές αβάσιμη-πεποίθηση ότι το παιδί τους θα έχει ένα καλό μέλλον αλλά και ένα ξόρκι για τις δικές τους αποτυχίες, ένας παράγοντας ενίσχυσης της ματαιοδοξίας τους.
Κατά κοινή ομολογία, τα χαρακτηριστικά του καλού μαθητή είναι πολύ συγκεκριμένα: είναι ο μαθητής που είναι επιμελής, συνεπής στις σχολικές του υποχρεώσεις, δεν δημιουργεί προβλήματα στο σχολείο, στους δασκάλους και τους συμμαθητές του, παίρνει καλούς βαθμούς και δε δυσκολεύεται ιδιαίτερα στις εξετάσεις. Αυτή η εικόνα, όμως, επηρεάζεται από δύο βασικούς παράγοντες: την προσωπικότητα του παιδιού, από τη μια πλευρά, και του γονιού, από την άλλη.
Για το παιδί, η περίοδος του σχολείου συμπίπτει με την ηλικία από 6 έως 17 ετών, μια περίοδο ραγδαίας ανάπτυξης όχι μόνο πνευματικής, αλλά και ψυχικής και σωματικής. Παράλληλα με τις αλλαγές σε γνωστικό επίπεδο, συμβαίνουν αλλαγές και στην προσωπικότητα, τη συμπεριφορά και τα συναισθήματα του παιδιού, που σταδιακά μεταλλάσσεται σε έφηβο. Αυτό σημαίνει ότι είναι αναμενόμενες και οι μεταπτώσεις στην απόδοσή του στο σχολείο.
Θα πρέπει, λοιπόν, να έχουμε υπόψη μας τα παραπάνω, πριν προχωρήσουμε στη συζήτηση μας. Ίσως μια πιο υγιής οπτική είναι να αξιολογούμε την επίδοση του παιδιού μας ανάλογα με την τρέχουσα κατάσταση, την προσπάθεια, που καταβάλλει, και τις συνθήκες στους υπόλοιπους τομείς της ζωής του (φιλίες, κοινωνικότητα, συμμετοχή στα κοινά, συμπεριφορά προς τους γονείς).
Το έντονο σχολικό πρόγραμμα και ο ρυθμός που επιβάλλει, συχνά στερούν από τα παιδιά τη χαρά, που προσφέρει η μάθηση μέσα από τη μελέτη. Το παιδάκι που τρέχει από το σχολείο στα αγγλικά ή σε αθλήματα και έχει να μελετήσει και να κάνει εργασίες στο σπίτι για την άλλη μέρα, ζει ένα κουραστικό σχολικό πρόγραμμα, που μοιάζει περισσότερο με εργαζόμενου παρά με μαθητή.
Ας δούμε λοιπόν πώς μπορούμε εμείς ως γονείς να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να οργανώσουν σωστά τη μελέτη τους και να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση ως μαθητές.
Κάθε παιδί έχει το δικό του ιδιαίτερο τρόπο μάθησης. Θα πρέπει, με τη βοήθεια μας και του δασκάλου του, να διερευνήσει εκείνους τους τρόπους, που το βοηθούν να μαθαίνει καλύτερα. Να αποκτήσει δηλαδή ένα σύστημα μελέτης, που θα το ακολουθεί για πάντα.
Πολλοί γονείς έχουν την αίσθηση ότι μαζί με το παιδί τους θα «ξαναβγάλουν» το δημοτικό. Είμαστε όλοι χρονικά πιεσμένοι. Καβγάδες και νεύρα δεν οδηγούν πουθενά. Δεν είναι λίγες οι φορές που οι γονείς, ταλαιπωρημένοι από το διαρκές σπρώξιμο των παιδιών τους. προκειμένου αυτά να διαβάσουν, σηκώνουν τα χέρια ψηλά και τελικά αφήνουν τα πράγματα στην τύχη. Ακόμα χειρότερα, έχοντας κουραστεί ήδη από την ανώφελη πίεση στο πρώτο παιδί, αφήνουν το επόμενο τελείως μόνο του να χειριστεί το θέμα της μελέτης για το σχολείο, χωρίς καν να του δείξουν τα στοιχειώδη βήματα της μελέτης. Τα παράπονα και από τις δύο πλευρές είναι συνηθισμένα.
Ο πραγματικός ρόλος των γονέων είναι να παρακολουθούν τη μελέτη των μαθημάτων από απόσταση και να βοηθήσουν το μικρό μαθητή να ανταποκριθεί με αυτοπεποίθηση στο νέο του καθήκον. Να μάθει να δουλεύει μόνο του, να συγκεντρώνει την προσοχή του, να αυτενεργεί και να αυτονομηθεί.
Για παιδιά προσχολικής ηλικίας
Αν θέλουμε το παιδί μας μεγαλώνοντας να αγαπάει το διάβασμα για τη χαρά της γνώσης, θα πρέπει ήδη από την προσχολική ηλικία να του δώσουμε τα κατάλληλα ερεθίσματα, όπως:
- του προσφέρουμε ως δώρο βιβλίο, κατάλληλο για την ηλικία του και ανάλογο με τα ενδιαφέροντα του.
- αφήνουμε το παιδί να περιεργαστεί το βιβλίο, ακόμα κι αν το κακομεταχειρίζεται.
- διαβάζουμε και ξαναδιαβάζουμε παραμύθια ή ιστορίες, που αρέσουν στο παιδί.
- για παιδάκια 2-3 ετών κατάλληλα είναι τα παραμύθια με μεγάλες πολύχρωμες εικόνες και πολύ μικρά κείμενα. Περιγράφουμε την εικόνα όσο πιο παραστατικά μπορούμε και παροτρύνουμε το παιδί να μας ακολουθήσει, αρχικά παραλείποντας μικρές και χαρακτηριστικές λέξεις και αργότερα προτάσεις.
- διαβάζουμε καθημερινά έστω και μία σελίδα.
Μια από τις σημαντικότερες λειτουργίες της ανάγνωσης παιδικών βιβλίων είναι το πλησίασμα γονιού και παιδιού. Όσο ο γονιός διαβάζει στο παιδί, δημιουργείται μια ζεστή και όμορφη σχέση, όπου απολαμβάνουν ο ένας τη συντροφιά του άλλου και δένεται ακόμα περισσότερο μαζί του.
Για παιδιά σχολικής ηλικίας
Αν έχει προηγηθεί το προηγούμενο στάδιο ανάπτυξης του παιδιού όπως περιγράφεται, λογικά θα έχει μια καλή αναπαράσταση για το διάβασμα και η μελέτη δεν θα του φανεί κάτι ξένο και καταναγκαστικό. Αν όμως το παιδί έρχεται σε επαφή με το διάβασμα για πρώτη φορά μέσω του σχολείου, είναι πιθανό να το δει μόνο σαν υποχρέωση και να αντιδράσει αρνητικά στην επιβολή των νέων του καθηκόντων.
Από την άλλη πλευρά, θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας και αντικειμενικά προβλήματα, όπως υπερκινητικότητα, διάσπαση προσοχής, διαταραχές συμπεριφοράς, δυσκολία στην εκφορά των λέξεων ή μαθησιακές δυσκολίες.
Σε κάθε περίπτωση η δική μας στάση απέναντι στη μελέτη και στο θεσμό του σχολείου γενικότερα, θα παίξει καθοριστικό ρόλο για τη διαμόρφωση της στάσης του παιδιού.
