Μια γέφυρα ανάμεσα στον κόσμο της έρευνας και σε όσους λαμβάνουν αποφάσεις και χαράσσουν την πολιτική υγείας αποτελεί η διεθνής πρακτική της Aξιολόγησης της Τεχνολογίας Υγείας (Health Technology Assessment).
Ως «Τεχνολογία Υγείας» ορίζεται οποιαδήποτε παρέμβαση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να προωθήσει την υγεία, να εντοπίσει ή να θεραπεύσει μία ασθένεια. Αυτή περιλαμβάνει μεθόδους πρόληψης, διάγνωσης και θεραπείας, τα φαρμακευτικά προϊόντα, τον ιατρικό εξοπλισμό και τα συστήματα οργάνωσης και υποστήριξης εντός των οποίων παρέχεται υγειονομική περίθαλψη.
Όπως τονίστηκε στο Health Technology Assessment – HTA CONFERENCE «Προκλήσεις, Προσδοκώμενα Οφέλη και Προτάσεις Εφαρμογής» που πραγματοποιήθηκε στο Athenaeum Intercontinental, και διοργανώθηκε από το Health Daily, τα περισσότερα κράτη – μέλη της ΕΕ έχουν αναπτύξει διαδικασίες αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας κόστους των φαρμακευτικών σκευασμάτων και του εξοπλισμού, των θεραπευτικών οφελών και του δημοσιονομικού αντικτύπου τους, σε μία συγκυρία όπου ο εξορθολογισμός των δαπανών υγείας συνιστά προτεραιότητα.
Στην Ελλάδα, μέχρι σήμερα δεν έχει δημιουργηθεί επίσημο πρόγραμμα ή επίσημος φορέας Αξιολόγησης της Τεχνολογίας Υγείας. Η δημιουργία του θα μπορούσε να αποτελέσει ένα σημαντικό βήμα της χώρας με επίκεντρο τη βελτίωση της ποιότητας και την ενίσχυση του εξορθολογισμού του ελληνικού συστήματος υγείας.
Ο Βασίλης Θεοδώρου, Γενικός Διευθυντής του Γραφείου του Γενικού Γραμματέα Δημόσιας Υγείας Γιάννη Μπασκόζου, δήλωσε από το βήμα του συνεδρίου ότι «υπάρχει αποφασιστικότητα και βούληση να βελτιωθεί το υγειονομικό σύστημα της Ελλάδας». «Γνωρίζουμε τις δυσκολίες, αλλά υπάρχουν δείγματα δουλειάς και θα εξασφαλίσουμε την πρόσβαση του πληθυσμού σε καινοτόμα φάρμακα που έρχονται να λύσουν προβλήματα υγείας» τόνισε ο κ. Θεοδώρου και πρόσθεσε ότι «είμαστε ανοιχτοί στη συζήτηση για να αυξήσουμε την αποτελεσματικότητα, να βρούμε τρόπο σχέσης κόστους – οφέλους και να στοχεύσουμε στους ανθρώπους που έχουν ανάγκη».
«Η διάχυση και η εφαρμογή αποτελεσματικών τεχνολογιών υγείας θα είναι το ουσιαστικότερο όφελος για το υγειονομικό σύστημα της Ελλάδας μακροπρόθεσμα» υπογράμμισε από την πλευρά του ο Πάνος Καναβός, Deputy Director at LSE Health, στο London School of Economists και σημείωσε ότι «στην Ελλάδα πρέπει επιτέλους να ανοίξει η συζήτηση για την Αξιολόγηση της Τεχνολογίας Υγείας».
Ο κ. Καναβός τόνισε ότι ένας φορέας Αξιολόγησης της Τεχνολογίας Υγείας μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στη λήψη αποφάσεων σχετικά με την πρόσβαση στην τεχνολογία, τη διάχυσή της και την καινοτομία και εκτίμησε ότι στην Ελλάδα δεν πρέπει να δημιουργηθεί μία ανεξάρτητη αρχή, με δικό της προϋπολογισμό και ανθρώπινο δυναμικό, αλλά λόγω της οικονομικής κρίσης, ο φορέας αυτός θα μπορούσε να ενσωματωθεί σε έναν από τους οργανισμούς του υπουργείου Υγείας.
Την ίδια άποψη εξέφρασε και ο καθηγητής Κοινωνικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών Γιάννης Τούντας, λέγοντας πως η Αξιολόγηση της Τεχνολογίας Υγείας θα μπορούσε να γίνει στην Ελλάδα από το Εθνικό Κέντρο Αξιολόγησης της Ποιότητας και Τεχνολογίας στην Υγεία (ΕΚΑΠΤΥ). «Το ΕΚΑΠΤΥ μπορεί να επεκτείνει τη δραστηριότητά του στον χώρο του φαρμάκου και με την βοήθεια του ΕΟΦ να αναλάβει το έργο της Αξιολόγησης της Τεχνολογίας Υγείας» ανέφερε ο κ. Τούντας.
«Όσο για τις μεθόδους του συστήματος ΗΤΑ που θα επιλέξει η Ελλάδα, πρέπει να ταιριάζουν στον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το ελληνικό σύστημα υγείας» δήλωσε ο Chris Henshall, Chair HTAi Policy Forum 2010-2013 και πρόσθεσε πως «οι αρμόδιοι του υπουργείου Υγείας πρέπει να θέσουν πρώτα τους στόχους που θέλουν να επιτύχουν, όπως την βελτίωση της ποιότητας περίθαλψης και τη μείωση των δαπανών, και στη συνέχεια να σκεφτούν ποιους θέλουν να επηρεάσουν –ασφαλιστικό σύστημα, νοσοκομεία ή ασθενείς».
Όπως εξήγησε ο ίδιος, η Αξιολόγηση της Τεχνολογίας Υγείας είναι μια διεπιστημονική διαδικασία που συνοψίζει, με συστηματικό, διαφανή, αντικειμενικό και αποτελεσματικό τρόπο, πληροφορίες σχετικές με τα ιατρικά, κοινωνικά, οικονομικά και δεοντολογικά ζητήματα που αφορούν τη χρήση μιας τεχνολογίας υγείας. Στόχος της είναι να συμβάλλει στη διαμόρφωση ασφαλών και αποτελεσματικών πολιτικών υγείας που έχουν επίκεντρο τον ασθενή και επιδιώκουν την παροχή βέλτιστων υπηρεσιών.
Η Αξιολόγηση της Τεχνολογίας Υγείας πρέπει να στηρίζεται πάντα στην έρευνα και στην επιστημονική μέθοδο και να ενισχύει –όχι να αντικαθιστά− τις αποφάσεις που πρέπει να λαμβάνουν οι αρμόδιοι για τη χάραξη της πολιτικής υγείας, τόνισαν οι ομιλητές στο συνέδριο.
Σύμφωνα με τον Μάριο Κοσμίδη, αντιπρόεδρο ΣΦΕΕ και υπεύθυνο για θέματα ΕΟΠΥΥ/ Λίστας Αποζημίωσης/ Clawback, «η Αξιολόγηση της Τεχνολογίας Υγείας μπορεί να αποτελέσει εργαλείο για την τιμολόγηση και την αποζημίωση, για τη χρηματοδότηση προγραμμάτων υγείας και για τη βελτιστοποίηση της καλής κλινικής πρακτικής, εξασφαλίζοντας την πρόσβαση των ασθενών στις καινοτόμες θεραπείες, την επιβράβευση της καινοτομίας βάσει τεκμηριωμένων στοιχείων, αλλά και την αποδοτική χρήση των πόρων».
«Σκοπός της είναι να βοηθήσει στην ιεράρχηση προτεραιοτήτων για τη χάραξη της πολιτικής της υγείας και με κριτήρια την κλινική τεκμηρίωση και τον έλεγχο του κόστους να αποφέρει οφέλη στη βελτίωση της υγείας (health state), βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών, διαχείριση των πόρων και αυξημένη αποδοτικότητα του συστήματος υγείας γενικότερα» ανέφερε ο κ. Κοσμίδης.
Οι προβληματισμοί, όμως, σχετικά με την εφαρμογή της Αξιολόγησης της Τεχνολογίας Υγείας στην Ελλάδα, όπως υπογράμμισε η φαρμακοποιός Ειρήνη Σκαραγκά, από το Τμήμα Αξιολόγησης Φαρμάκων Ανθρώπινης Χρήσης του ΕΟΦ, είναι οι περιορισμένοι διαθέσιμοι πόροι και η ανεπαρκής χρηματοδότηση, η ελλιπής οργάνωση των συστημάτων υγείας, η έλλειψη κατάλληλου συντονισμού των εμπλεκομένων φορέων και η έλλειψη κατάλληλων και διαθέσιμων μελετών για τις τεχνολογίες υγείας.
Σύμφωνα με την κ. Σκαραγκά, πρέπει να συγκροτηθεί διεπιστημονική ομάδα εργασίας με σκοπό τον στρατηγικό σχεδιασμό για την ανάπτυξη της HTA στην Ελλάδα, να καθοριστεί η δομή που θα υιοθετηθεί και να αποσαφηνιστεί η σημασία της HTA στη διαμόρφωση πολιτικών υγείας. Επίσης, πρέπει να οριστούν οι εμπλεκόμενοι φορείς και να αποσαφηνιστεί το πλαίσιο συνεργασίας και να εκπαιδευτεί το προσωπικό από τους διάφορους φορείς που θα εμπλέκονται με τις διαδικασίες αξιολόγησης.
