Παρά τις επικίνδυνες συνθήκες στη θάλασσα, ο αριθμός των προσφύγων και μεταναστών που φτάνουν στη Λέσβο εξακολουθεί να είναι υψηλός, με μέσο όρο 3.300 άνθρωποι να φτάνουν την ημέρα μέχρι στιγμής τον Νοέμβριο. Από τους 660.000 πρόσφυγες και μετανάστες που έχουν έρθει στην Ελλάδα φέτος, πάνω από τους μισούς έχουν φτάσει στη Λέσβο. Ενώ πλησιάζει ο χειμώνας, υπάρχει ακόμα πολύ μεγάλη πίεση και οι δομές και η ικανότητα υποδοχής είναι ανεπαρκείς.
Μέχρι στιγμής το 2015, 3.460 άνθρωποι περίπου έχουν χάσει τη ζωή τους στη Μεσόγειο. Από αυτούς, 360 έχουν χαθεί τις τελευταίες τέσσερις βδομάδες (οι 250 στα ελληνικά χωρικά ύδατα του Αιγαίου). Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α) συνεργάζεται με το Λιμενικό Σώμα προκειμένου να διευκολύνει την έναρξη της δραστηριοποίησης μιας επιπλέον ομάδας έμπειρων ναυαγοσωστών και έχει παράσχει εξοπλισμό για τη στήριξη των συνεχιζόμενων προσπαθειών διάσωσης στη Λέσβο.
Δεδομένων των συνεχών πιέσεων στη Λέσβο, η Υ.Α. εδραιώνει την παρουσία της σε έξι στρατηγικές τοποθεσίες κατά μήκος της βόρειας ακτής του νησιού προκειμένου να παρέχει στους νεοαφιχθέντες πρόσφυγες άμεση βοήθεια ζωτικής σημασίας και συνεργάζεται με τους εθελοντές και τη νέα ΜΚΟ-εταίρο παροχής ιατρικών υπηρεσιών WAHA (Women and Health Alliance International), της οποίας το δυναμικό επίσης ενισχύεται. Η νέα στήριξη θα ενισχύσει τα ήδη υπάρχοντα σημεία συγκέντρωσης προσφύγων όπου η Υ.Α. και οι εταίροι παρέχουν ήδη χώρους για ξεκούραση, ρούχα, φαγητό, νερό και ιατρική περίθαλψη. Οχτώ λεωφορεία και τρία μίνι βαν χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά των νεοαφιχθέντων στα σημεία υποδοχής, και θα υπάρξει επέκταση της δράσης εάν χρειαστεί.
Καλούμε επίσης τις αρχές να δημιουργήσουν άμεσα επιπλέον δομές στέγασης και υποδοχής γιατί υπάρχει επείγουσα ανάγκη. Υπάρχουν μόνο 2.800 θέσεις υποδοχής για τους 12.000 πρόσφυγες και μετανάστες που βρίσκονται τώρα στο νησί. Ως εκ τούτου, πολλοί άνθρωποι, μεταξύ αυτών γυναίκες, παιδιά και νεογνά δεν έχουν άλλη επιλογή από το να κοιμούνται σε εξωτερικούς χώρους, ανάβοντας φωτιές για να ζεσταίνονται. Η κατάσταση αυτή δημιουργεί επιπλέον ανησυχίες από πλευράς ασφάλειας και προστασίας και είναι λόγος δημιουργίας εντάσεων με την τοπική κοινωνία.
Χρειάζονται επίσης βελτιώσεις στις δομές για τους πρόσφυγες στα ανατολικά της Λέσβου, στη Μόρια και το Καρά Τεπέ, που λειτουργούν υπό την αρμοδιότητα της αστυνομίας και της δημοτικής αρχής, καθώς και παροχή φωτισμού, αποχωρητηρίων και θέρμανσης, αλλά και διαχείριση των χώρων. Προς το παρόν, οι πρόσφυγες πρέπει να βρουν οι ίδιοι ένα μέρος για να κοιμηθούν στα λίγα διαθέσιμα καταλύματα δημιουργώντας τέτοιες συνθήκες όπου οι «ισχυρότεροι» βρίσκουν κατάλυμα εις βάρος των πιο ευάλωτων ατόμων. Η Υ.Α., οι εταίροι και οι εθελοντές αναγκάζονται συνεχώς να μεσολαβούν ώστε να αποτρέπουν τέτοιες καταστάσεις. Είναι κρίσιμης σημασίας να οριστεί ένας διαχειριστής του χώρου που να έχει την ανάλογη αρμοδιότητα και πόρους.
Στο Καρά Τεπέ έχουν γίνει βελτιώσεις στις συνθήκες διαβίωσης, χάρη στις προσπάθειες της δημοτικής αρχής με την υποστήριξη της Υ.Α. (μεταξύ άλλων παρέχοντας 172 οικίσκους και 38 σκηνές) και άλλων ανθρωπιστικών φορέων. Ωστόσο, οι συνθήκες στον χώρο της Μόριας εξακολουθούν να υπολείπονται των ελάχιστων προδιαγραφών. Η Υ.Α. είναι έτοιμη να παρέχει βοήθεια στις αρχές για την περαιτέρω βελτίωση και επέκταση της ικανότητας υποδοχής.
Επιπλέον, η Υ.Α. έχει ενισχύσει και το προσωπικό της στη Λέσβο. Έχουν προστεθεί στο δυναμικό της ακόμα 13 μέλη, πολλοί από τους οποίους μιλάνε τη γλώσσα των προσφύγων, φτάνοντας συνολικά τα 30 μέλη προσωπικού στο νησί. Επίσης έχουμε φέρει περισσότερη ανθρωπιστική βοήθεια, με 295.000 είδη πρώτης ανάγκης, μεταξύ των οποίων 37.000 κουβέρτες για προστασία από το κρύο, πάνω από 45.000 αδιάβροχα για προστασία από τη βροχή, καθώς και είδη προσωπικής υγιεινής και βρεφικής φροντίδας, υποστρώματα και πλαστικά καλύμματα. Αυτά διανέμονται από ΜΚΟ και εθελοντές. Εκτός από τη στήριξη του έργου διαφόρων ΜΚΟ, η Υ.Α. παρέχει επίσης βοήθεια σε εθελοντές όσον αφορά τη στέγασή τους και την αποθήκευση των διαφόρων ειδών και της ανθρωπιστικής βοήθειας. Οι ΜΚΟ και οι εθελοντές παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην πρώτη γραμμή της ανταπόκρισης στη Λέσβο και η Υ.Α. εργάζεται μαζί με τη δημοτική αρχή για τη βελτίωση του συντονισμού μεταξύ των ανθρωπιστικών φορέων.
Η κατάλληλη υποδοχή είναι ουσιαστικής σημασίας για την προστασία προσφύγων και μεταναστών και ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική διαχείριση της κατάστασης. Η πρόσφατη συμφωνία στο πλαίσιο της Συνόδου Κορυφής για την οδό των Δυτικών Βαλκανίων στις 25 Οκτωβρίου όσον αφορά τη δημιουργία περισσότερων θέσεων υποδοχής στην Ελλάδα, θα αποτελέσει πρωταρχικό παράγοντα στη σταθεροποίηση της κατάστασης, όμως είναι απαραίτητη η ταχεία υλοποίησή της. Η Υ.Α. συνεργάζεται με την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη με σκοπό τη στήριξη αυτής της πρωτοβουλίας.
