Οι εξελίξεις στην ανοσο-ογκολογία φέρνουν επανάσταση στη θεραπεία του καρκίνου, τα συστήματα υγείας δυσκολεύονται να τις ακολουθήσουν και οι ασθενείς κάνουν έκκληση για περισσότερη ανθρωπιά στη χάραξη πολιτικών υγείας.
Η κλινική και η οικονομική διάσταση των σημαντικών καινοτόμων εξελίξεων στην ανοσο-ογκολογία, αλλά και η άποψη των ασθενών που επηρεάζονται από αυτές αναπτύχθηκαν στην ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα στρογγυλή τράπεζα που έλαβε χώρα το απόγευμα της δεύτερης ημέρας του συνεδρίου. Η Στρογγυλή Τράπεζα «Διαχείριση και έλεγχος των μειζόνων νοσημάτων: Προσέγγιση της αξίας της ανοσο-ογκολογίας και η πρόσβαση στην καινοτομία» διεξήχθη στην Τερψιχόρη Α, υπό την προεδρία των κυρίων Γιάννη Υφαντόπουλου, Καθηγητή Διοικητικής Επιστήμης και Δημοσίου Δικαίου, Σχολή Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης, και Παναγιώτη Παναγιωτίδη, Καθηγητή Αιματολογίας, Α’ Π.Π. ΕΚΠΑ, Γ.Ν.Α. «Λαϊκό».
Ο κ. Βασίλης Μπαρμπούνης, MD, PhD, Metropolitan Hospital, ανέπτυξε το θέμα «Ανοσο-ογκολογία: Μια καινοτόμος προσέγγιση στη θεραπευτική αντιμετώπιση του καρκίνου», αναφέροντας ότι οι πρωτοποριακές εξελίξεις στην ανοσο-ογκολογία αναμένεται να φέρουν σημαντικές αλλαγές στη θεραπεία του καρκίνου εντός της επόμενης δεκαετίας. Είμαστε πλέον ένα βήμα πιο κοντά στην εκπλήρωση της προσδοκίας μας να νικήσουμε τον καρκίνο, επεσήμανε ο κ. Μπαρμπούνης. Περάσαμε από πολλά στάδια, συνέχισε, για να φτάσουμε στην ενεργητική και την παθητική ανοσοθεραπεία και σήμερα έχουμε πλέον καλύτερη γνώση των επιμέρους μηχανισμών και καλύτερα αποτελέσματα. Το καρκινικό κύτταρο προσπαθεί με διάφορους μηχανισμούς να διαφύγει από την ανοσοεπιτήρηση των Τ-λεμφοκυττάρων, εξήγησε ο ομιλητής. Η ενεργοποίηση των Τ-λεμφοκυττάρων επιτυγχάνεται με δύο σήματα, τα οποία δημιουργούν τους ρυθμιστικούς μηχανισμούς (checkpoints) για την ενεργοποίηση ή την αδρανοποίηση των Τ-λεμφοκυττάρων. Καθώς όμως το καρκινικό κύτταρο, προκειμένου να διαφύγει, δεσμεύει με κάποιες ουσίες τα σήματα αυτά αδρανοποιώντας τα Τ-λεμφοκύτταρα, οι ανοσοθεραπείες στοχεύουν με τη σειρά τους να δεσμεύσουν τις ουσίες αυτές ώστε τα Τ-λεμφοκύτταρα να μπορέσουν τελικά να ενεργοποιηθούν. Τα μονοκλωνικά αντισώματα αποτελούν δραστικά φάρμακα εναντίον πολλών νεοπλασμάτων και οι μελέτες δείχνουν ότι έχουν θεαματικά αποτελέσματα όσον αφορά στην αύξηση της συνολικής επιβίωσης των ασθενών, στην ανταπόκριση στη θεραπεία και στη διάρκεια της ανταπόκρισης αυτής. Αν και στην αρχή της ανοσοθεραπείας, πρόσθεσε ο κ. Μπαρμπούνης, η ανταπόκριση φαίνεται να είναι μικρότερη, ωστόσο στην πορεία οδηγεί σε πιο μακροχρόνια επιβίωση και καλύτερη ποιότητα ζωής. Τα φάρμακα αυτά είναι βέβαια ακριβά, συμπλήρωσε ο ομιλητής, ωστόσο η επανένταξη των ασθενών στην κοινωνία μειώνει τα έμμεσα κόστη.
Ο δεύτερος ομιλητής κ. Νίκος Μανιαδάκης, Αναπληρωτής Κοσμήτορας, Διευθυντής και Καθηγητής του Τομέα Αρχών Οργάνωσης και Διοίκησης Υπηρεσιών Υγείας της ΕΣΔΥ, στην ομιλία του «Σύγχρονες προσεγγίσεις στην οικονομική αξιολόγηση των καινοτόμων θεραπειών: Η περίπτωση της ανοσο-ογκολογίας», υπογράμμισε πως τα οφέλη από τις εξελίξεις στην ανοσο-ογκολογία είναι σημαντικά, αλλά δημιουργούν και σοβαρές προκλήσεις για την αξιολόγηση τεχνολογίας υγείας και τα συστήματα υγείας. Τα συστήματα υγείας δυσκολεύονται να ακολουθήσουν τις καταιγιστικές εξελίξεις στην τεχνολογία υγείας και γι’ αυτό χρησιμοποιούν διαδικασίες αξιολόγησης των τεχνολογιών υγείας με βάση διάφορα κριτήρια, όπως η αποτελεσματικότητα, η ασφάλεια, η σχέση κόστους οφέλους κ.ά. Ο καρκίνος εξακολουθεί, ωστόσο, να αποτελεί σημαντική αιτία θανάτου και οικονομικής επιβάρυνσης παγκοσμίως, σημείωσε ο κ. Μανιαδάκης. Η παράταση της επιβίωσης από τις στοχευμένες θεραπείες και τις ανοσοθεραπείες δημιουργεί πρόσθετες προκλήσεις για τα συστήματα υγείας, καθώς απαιτούνται άλλου είδους μοντέλα τιμολόγησης και αποζημίωσης επειδή οι θεραπείες αυτές απευθύνονται σε επιλεγμένους ασθενείς. Η παράταση του προσδόκιμου ζωής με τα νέα φάρμακα είναι εντυπωσιακή, ενώ είναι πολύ θετικό το γεγονός ότι παράλληλα με το προσδόκιμο βελτιώνεται και η ποιότητα ζωής των ασθενών. Ωστόσο, οι μεθοδολογίες αξιολόγησης που διαθέτουμε δεν είναι κατάλληλες για τις νέες θεραπείες λόγω της μεγάλης αλλαγής στις καμπύλες επιβίωσης και απαιτείται αλλαγή των μοντέλων και μεθόδων αξιολόγησης, τόνισε ο ομιλητής.
Τέλος, η κ. Ζωή Γραμματόγλου, Πρόεδρος Δ.Σ. Συλλόγου Καρκινοπαθών – Εθελοντών – Φίλων – Ιατρών «Κ.Ε.Φ.Ι.» Αθηνών, μίλησε για τις «Προκλήσεις στην πρόσβαση των ασθενών στις καινοτόμες αντικαρκινικές θεραπείες», επισημαίνοντας ότι ο καρκίνος δεν είναι μία νόσος που πλήττει μόνο τους ασθενείς αλλά και όλο το περιβάλλον τους. Αφού αναφέρθηκε στους σκοπούς και τις δράσεις του Συλλόγου Καρκινοπαθών – Εθελοντών – Φίλων – Ιατρών «Κ.Ε.Φ.Ι.», η κ. Γραμματόγλου δήλωσε ότι είναι τραγικό το γεγονός ότι σήμερα που οι εξελίξεις στην ανοσο-ογκολογία μας έχουν φέρει ένα βήμα πιο κοντά στην ίαση του καρκίνου, 32% των ασθενών δεν έχουν πρόσβαση σε ιατρό, 28% δεν έχουν πρόσβαση στα φάρμακά τους και 40% παρουσιάζουν καθυστερήσεις στη λήψη της θεραπείας τους. Αναφερόμενη στην ταλαιπωρία που υφίστανται οι ανασφάλιστοι ασθενείς για να αποκτήσουν πρόσβαση στα φάρμακά τους, καθώς και στην έλλειψη κέντρων παρηγορητικής φροντίδας / τελικού σταδίου για τους ασθενείς με καρκίνο, η ομιλήτρια τόνισε ότι κριτήριο στη χάραξη πολιτικής υγείας πρέπει να είναι η ανθρωπιά, επισημαίνοντας ότι ο παραμελημένος ασθενής θα στοιχίσει στο μέλλον περισσότερο στο σύστημα υγείας, οδηγώντας σε σπατάλη αντί για εξοικονόμηση πόρων.
Σε ερώτηση που τέθηκε από το κοινό αν ο ΕΟΠΥΥ είναι περισσότερο economic-based και λιγότερο evidence-based για την αποζημίωση των καινοτόμων φαρμάκων, ο κ. Μανιαδάκης απάντησε ότι ο ΕΟΠΥΥ δεν αξιολογεί τα καινοτόμα φάρμακα, τα πληρώνει. Και μπορεί η κρίση να έχει μειώσει το ΑΕΠ και τον προϋπολογισμό υγείας, πρόσθεσε, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στην Ελλάδα οι ασθενείς έχουν πρόσβαση σε καινοτόμα φάρμακα τα οποία δεν είναι διαθέσιμα για ασθενείς σε άλλες χώρες. Το πρόβλημα είναι ότι στη χώρα μας δεν διαθέτουμε ακόμα Αξιολόγηση Τεχνολογιών Υγείας ώστε να μπορέσουν να εισαχθούν στοχευμένα οι θεραπείες στο σύστημα, σημείωσε ο κ. Μανιαδάκης.
