Ο χειμώνας φέρνει κρύο, βροχές, μα και ανάγκη για αγκαλιές και χουχούλισμα στον καναπέ μπροστά στο τζάκι ή μπροστά στην τηλεόραση. Όπως όλα τα ρομαντικά πράγματα, έτσι και εδώ υπάρχει και μια πιο σκοτεινή πλευρά:
Όπως τονίζει η κα Δήμητρα Ε. Φιλοπούλου, ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια:
Η αλλαγή του καιρού, οι λιγότερες ώρες ηλιοφάνειας, σε συνδυασμό με τα πολλά και διάφορα που μπορεί να μας συμβαίνουν φέρνουν και μια αύξηση στην καταθλιπτική διάθεση. Έτσι, μπορεί να χουχουλιάζουμε μπροστά στο τζάκι, αλλά ταυτόχρονα ίσως και να μελαγχολούμε. Τι συμβαίνει όταν η μελαγχολία αρχίζει και γίνεται καθημερινότητα, όταν η καταθλιπτική διάθεση γίνεται κατάθλιψη με δόξα και τιμή; Τι ξεχωρίζει την κατάθλιψη και πότε είναι η ώρα να κάνετε κάτι για αυτό;
Η σύντομη απάντηση είναι η διάρκεια του αρνητικού συναισθήματος (πάνω από 2 εβδομάδες) αλλά και το κατά πόσο επιβαρύνεται η καθημερινότητα σας από αυτό. Αν νιώθετε κουρασμένοι συνέχεια, ή αν τρώτε λιγότερο ή περισσότερο από ότι συνήθως, αν πλέον δεν αντέχετε να κάνετε μικρά και καθημερινά πράγματα, τότε ίσως η μικρή ρομαντική μελαγχολία σας να έχει θεριέψει σε μία κανονική κατάθλιψη.
Υπάρχει η κλασσική ρομαντική εικόνα του καταθλιπτικού ατόμου που κάθεται λυπημένος και κουλουριασμένος σε μια γωνιά και δεν ενοχλεί κανέναν.
Όμως η αλήθεια μπορεί να είναι διαφορετική –και διόλου ρομαντική. Η κατάθλιψη είναι μία ψυχική νόσος πολύπλευρη. Μερικές φορές η κατάθλιψη εκδηλώνεται με νεύρα και έτσι ο άνθρωπος μας μπορεί να είναι εριστικός και δύστροπος. Όταν υπάρχουν νεύρα είναι πολύ πιο δύσκολο να «νιώσουμε» τον άλλο, με τον τρόπο του σχεδόν μας απωθεί και έτσι βρίσκεται ακόμα πιο μόνος του, σε μία περίοδο που θα έπρεπε να έχει συμπαραστάτες. Αν βρεθείτε σε μία τέτοια κατάσταση, διερευνήστε μήπως πέρα από τα νεύρα υπάρχουν και άλλα σημάδια. Μήπως, για παράδειγμα, έχει χάσει και το ενδιαφέρον του για πράγματα που κάποτε αγαπούσε να κάνει; Μήπως δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί ή έχει γίνει αφόρητα αναποφάσιστος;
Μπορεί έχετε παρατηρήσει ότι η μέχρι πρότινος προσεχτική σύντροφος σας μπορεί να έβαλε κάποια κιλά ή ότι τα βράδια παίρνει αγκαλιά τα πατατάκια. Μια διαταραχή στη σχέση μας με το φαγητό συνήθως αντανακλά και διαταραχή στην ψυχική μας ηρεμία. Οπότε, τώρα δεν είναι η ώρα να προτείνετε μια καινούργια δίαιτα ή μια επίσκεψη σε διαιτολόγο. Αναρωτηθείτε γιατί σύντροφος σας ψάχνει παρηγοριά στο φαγητό και δείτε μήπως νιώθει θλίψη. Μπορεί επίσης οι αντιδράσεις της να έχουν γίνει πιο αργές ή να μιλάει σαν να την βαραίνουν τύψεις και ενοχές δυσβάσταχτες και άδικες.
Δυστυχώς επικρατεί η άποψη ότι η κατάθλιψη είναι σχεδόν επιλογή του ατόμου που την έχει. Πολλές φορές οι άνθρωποι γύρω του αναρωτιούνται πως είναι δυνατόν να μην μπορεί να συνέλθει, πως δεν μπορεί να βγει από τη θλίψη του. Όμως, η κατάθλιψη δεν είναι ούτε επιλογή ούτε και καπρίτσιο. Ο άνθρωπος με κατάθλιψη έχει ανάγκη από συμπαράσταση, και όχι από παρότρυνση να “τελειώνει” με το αρνητικό συναίσθημα. Πείτε “μπορεί να μην καταλαβαίνω γιατί νιώθεις έτσι, αλλά να ξέρεις πως είμαι εδώ, για ότι χρειαστείς”. Με αυτό τον τρόπο ίσως να του δείχνετε έμπρακτα πως δεν είναι μόνος του, και πως η ζωή δεν είναι μόνο μαύρη και έτσι να τον διευκολύνετε να ζητήσει βοήθεια και κατ’ επέκταση να κάνει ένα βήμα προς την έξοδο.
Πάνω απ’ όλα, ο άνθρωπος με κατάθλιψη έχει ανάγκη την ανθρώπινη παρέμβαση. Είτε με λόγια, είτε με απλές πράξεις, δείξτε του πως αναγνωρίζετε το βουνό που έχει να ανέβει και πως είστε εκεί για αυτόν. Δεν χρειάζεται ούτε ακροβατικά να κάνετε, ούτε να πανικοβληθείτε. Απλά, να είστε εκεί.
Μείζον Καταθλιπτικό Επεισόδιο κατά το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Παθήσεων (DSM-V)
Τουλάχιστον 5 από τα παρακάτω (εκ των οποίων οπωσδήποτε το 1 ή το 2) για τουλάχιστον 2 εβδομάδες:
• Καταθλιπτική διάθεση σχεδόν κάθε μέρα και για μεγάλο μέρος της ημέρας
• Απώλεια/Μείωση ευχαρίστησης σε δραστηριότητες που σας ευχαριστούσαν στο παρελθόν
• Σημαντική απώλεια/αύξηση βάρους ή απώλεια/αύξηση της όρεξης
• Αϋπνία ή υπνηλία σχεδόν κάθε μέρα
• Ψυχοκινητική διέγερση ή επιβράδυνση (αντιληπτή από τρίτα άτομα και όχι υποκειμενικό αίσθηση νευρικότητας ή νωθρότητας)
• Κόπωση ή απώλεια ενεργητικότητας
• Αισθήματα αναξιότητας, ενοχής, τύψεων
• Αδυναμία συγκέντρωσης, αναποφασιστικότητα
• Επαναλαμβανόμενες σκέψεις θανάτου, αυτοκτονικός ιδεασμός.
Προσοχή!
Αν ένα από τα συμπτώματα που παρατηρείτε είναι ο αυτοκτονικός ιδεασμός (για παράδειγμα: «μπράβο στο κουράγιο αυτού που έπεσε στις ράγες σήμερα!» ή «λες να πονάει να κόψω τις φλέβες μου») ή οι επαναλαμβανόμενες σκέψεις θανάτου (π.χ. «δεν θα έλειπα και σε κανένα αν πέθαινα», «θα ήσασταν όλοι καλύτερα αν δεν ζούσα»), τότε χωρίς καθυστέρηση ζητήστε την άμεση παρέμβαση ενός ειδικού, κατά προτίμηση ψυχίατρου.
Χρήσιμα Τηλέφωνα:
1034 Γραμμή Βοήθειας για την Κατάθλιψη
1018 Γραμμή Παρέμβασης για την Αντιμετώπιση Αυτοκτονιών (24 ώρες το 24ωρο, 365 μέρες τον χρόνο)
