Ένα από τα προβλήματα των ειδικών είναι ότι έχουν «φτωχά» όρια με αποτέλεσμα να μπαίνουν στα προβλήματα όσων θεραπεύουν, αντιμετωπίζοντάς τα σαν δικά τους. Πολλές φορές δεν προστατεύουν τον εαυτό τους αφού δεν αναγνωρίζουν το δικαίωμα των δικών τους προσωπικών ορίων.
Και δεν αφορά μόνο σε ειδικούς. Αν νιώθεις ότι δεν μπορείς να πεις όχι, αν δεν μιλάς όταν σε μειώνουν, αν συνηθίζεις να αγγίζεις κάποιον ενώ δεν έχεις πάρει άδεια, αν δίνεις ή παίρνεις ό,τι κι αν σου ζητηθεί, τότε τα προσωπικά σου όρια είναι ασθενή και χρήζεις επαναπροσδιορισμού.
Η ελευθερία ενός ατόμου πρέπει να φτάνει ως το σημείο που δεν παραβιάζει την ελευθερία του άλλου. Για αυτό και ο Αμερικανός ακτιβιστής George Jackson είχε πει ότι η υπομονή έχει τα όριά της. Αν πάει πολύ μακριά, φτάνει τα όρια της δειλίας.
Πώς να «φιλτράρεις» τι είναι αποδεκτό και τι όχι
Πρώτον, πρέπει να επιβεβαιώσεις τις δικές σου ανάγκες. Οι άνθρωποι με ασθενή όρια τείνουν να έχουν χαμηλή επίγνωση των δικών τους αναγκών. Έτσι, κάνεις… απογραφή των αναγκών και των πεποιθήσεών σου. Και μάλλον θα ανακαλύψεις ότι έχεις βάλει τις δικές σου ανάγκες πίσω στο ράφι.
Αν θέλεις να αξιολογήσεις τα όριά σου, ξεκίνησε εξετάζοντας την ιεραρχία των αναγκών του Maslow. Για παράδειγμα, αξιολόγησε την ανάγκη συμμετοχής και αποδοχής. Εξέτασε πόσο καλά ικανοποίησες την ανάγκη σου για αγάπη, σεβασμό και αυτοπεποίθηση. Πόσο βοηθούν ή εμποδίζουν τα όριά σας στην ικανοποίηση των αναγκών σας;
Γιατί είναι σημαντικό να έχεις όρια;
Τα υγιή προσωπικά όρια βοηθούν στη διατήρηση μιας θετικής αυτο-ιδέας. Είναι σημαντικό επειδή «μπορώ να φροντίζω καλύτερα τον εαυτό μου» και να «μην επιτρέπω σε άλλους ανθρώπους να καθορίσουν ποιοι είμαι». Χωρίζονται σε τρεις τύπους: τα υγιή, τα άκαμπτα και τα πορώδη.
Έχεις υγιή όρια αν:
υπολογίζεις τη βαρύτητα της δικής σας γνώμης,
δεν υποβαθμίζεις τις αξίες σας για άλλους ανθρώπους,
μοιράζεσαι κατάλληλα τα προσωπικά σας στοιχεία,
αποδέχεσαι τους άλλους όταν λένε όχι εσύ.
Έχεις άκαμπτα όρια αν:
αποφεύγεις την οικειότητα και τις στενές σχέσεις,
συνήθως δεν ζητάς βοήθεια,
έχεις λίγες στενές σχέσεις,
φαίνεσαι απομονωμένος,
αποφεύγεις την απόρριψη.
Έχεις πορώδη όρια αν:
μοιράζεσαι πολλά προσωπικά σου ζητήματα,
έχεις δυσκολία στο να λες όχι στα αιτήματα των άλλων,
εμπλέκεσαι υπερβολικά στα προβλήματα άλλων κάνοντάς τα δικά σου,
αν ανέχεσαι την κατάχρηση ή την έλλειψη σεβασμού.
Να σημειωθεί πάντως, ότι οι πολιτισμοί έχουν διαφορετικές προσδοκίες στα όρια. Για παράδειγμα, μερικοί πολιτισμοί δεν εκφράζουν δημόσια τα συναισθήματά τους.
Πώς φτιάχνω τα υγιή, προσωπικά όρια
Πίστεψε στον εαυτό σου. Κατά βάθος ξέρει τι χρειάζεσαι, αλλά ίσως παραμελείς να το εφαρμόσεις. Φρόντισε, όμως, καλύτερα τον εαυτό σου- συναισθηματικά, πνευματικά, σωματικά και πνευματικά.
Είσαι εξίσου σημαντικός με τους άλλους. Οι ανάγκες και τα συναισθήματά σου είναι το ίδιο κρίσιμα με τις ανάγκες και τα συναισθήματα των υπολοίπων. Αυτό είναι, εξάλλου, ένα από τα πιο δύσκολα μαθήματα.
Μάθε να λες όχι. Δυστυχώς ή ευτυχώς, έχεις ευχαριστήσει ακόμα και ανθρώπους που σε έβαλαν σε μειονεκτική θέση. Ένα ορισμένο ποσό εγωισμού είναι απαραίτητο για υγιή προσωπικά όρια.
Έχεις δικαίωμα στα όρια. Φέρεις ευθύνη για το πώς επιτρέπεις σε άλλους να σε αντιμετωπίσουν. Τα όρια είναι «φίλτρα» που επιτρέπουν ό,τι είναι αποδεκτό στη ζωή. Έτσι, σε προστατεύεις και σε σέβεσαι.
