Σας καλεί η δασκάλα για ενημέρωση και σας ανακοινώνει ότι… έχει και το δικό σας παιδί την τάση να σπρώχνει και να χτυπά τους άλλους, όταν είναι θυμωμένο. Επίσης, πάνω στο παιχνίδι δαγκώνει δυνατά.
Είναι η στιγμή να επέμβετε! Η επιθετικότητα μέχρι ενός βαθμού, είναι φυσιολογική αντίδραση κατά τα πρώτα χρόνια του παιδιού και συμβαίνει στα περισσότερα νήπια. Το ζήτημα είναι να την αντιμετωπίζετε με τέτοιο τρόπο, ώστε να μάθετε στο παιδί σας πως υπάρχουν και άλλοι τρόποι για να εκφράζει τα συναισθήματά του.
Παράλληλα, είναι σημαντικό να καταλάβει το παιδί πως η επιθετική συμπεριφορά δεν είναι αποδεκτή και πως επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό η ψυχοσυναισθηματική εξέλιξη του. «Πρέπει πάντα να υπάρχουν όρια» λένε οι παιδοψυχολόγοι.
Σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπουμε στο παιδί να χτυπά και να δαγκώνει, λέγοντάς του “δεν πειράζει, δεν θα το ξανακάνεις”, “φταίει και το άλλο παιδάκι”, “καλύτερα να χτυπάς πρώτος για να μην σε χτυπάνε οι άλλοι”, ούτε βέβαια το τιμωρούμε ποτέ με τον ίδιο τρόπο.
Μια καλή μέθοδος είναι να τοποθετηθούμε ως εξής: Με πολύ αυστηρότητα και υψωμένο τόνο φωνής, λέμε στο παιδί ότι έκανε ένα λάθος που δεν επιτρέπεται να ξανακάνει. Ακόμη, μπορούμε να του ζητήσουμε να κάτσει για 3-4 λεπτά σε ένα συγκεκριμένο σημείο για να σκεφτεί και να μας περιγράψει τι συνέβη ή να του απομακρύνουμε κάποιο παιχνίδι ως συνέπεια της πράξης του.
Υπάρχουν, βέβαια, και περιπτώσεις που το παιδί επιδεικνύει επιθετική συμπεριφορά για να κερδίσει την προσοχή των γονιών του. Ο καλύτερος τρόπος για να το αντιμετωπίσετε αυτό είναι να αποσπάσετε την προσοχή του παιδιού με κάτι άλλο, π.χ. να το καλέσετε να δει ή να παίξει κάτι.
Τέλος, αν το παιδί επιδείξει επιθετική συμπεριφορά σε κάποιον εξωτερικό χώρο, π.χ. στον παιδότοπο ή σε κάποια εξωσχολική δραστηριότητα, ο γονέας μπορεί να το πάρει λίγο στα πόδια του και να του εξηγήσει ότι η συμπεριφορά αυτή δεν είναι αποδεκτή ή ενδεχομένως να το πάρει να φύγουν.
Συμβουλές
Σταματήστε το χωρίς αντεπίθεση – Λειτουργήστε με ψυχραιμία
Τη στιγμή που το παιδί πάει να σηκώσει το χέρι του πάνω σας, πιάστε το, ακινητοποιήστε το και πείτε του με σοβαρότητα ότι αυτή η πράξη δεν είναι σωστή και δεν επιτρέπεται να την επαναλάβει ποτέ και σε κανέναν. Σε καμία περίπτωση μην το χτυπήσετε ή μην ουρλιάξετε στο πρόσωπό του, γιατί τα παιδιά είναι μιμητικά και θα αντιδράσουν στο μέλλον με τον ίδιο τρόπο.
Αποδεχτείτε τα συναισθήματα και αντιμετωπίστε το θυμό του
Το παιδί σας βρίσκεται σε κατάσταση εκνευρισμού ή και θυμού τη στιγμή εκείνη, ή μπορεί απλά να νομίζει ότι με το να σας δαγκώσει θα καταφέρει να τραβήξει την προσοχή σας και να σας κάνει να παίξετε μαζί του. Μιλήστε του για το πώς νιώθει, πείτε ότι καταλαβαίνετε ότι είναι θυμωμένο ή ταραγμένο ή ότι θέλει την προσοχή σας, ρωτήστε το τι θέλει ακριβώς και εξηγείστε του έστω και πολλές φορές ότι το να επιτίθεται είναι λάθος και υπάρχουν άλλοι τρόποι για να εκφράζει αυτά τα συναισθήματα, π.χ να ζητάει αυτό που θέλει ή να λέει τι το ενοχλεί.
Κάθε πράξη έχει συνέχεια…
Ένα νήπιο πιθανώς να μην καταλάβει, αν του πείτε «πώς θα ένιωθες, αν κάποιος σε δάγκωνε;». Θα καταλάβει όμως, το λάθος του αν του απομακρύνετε ένα παιχνίδι, όταν δαγκώνει κάποιον για να το διεκδικήσει ή αν το πάρετε και φύγετε από την παιδική χαρά, αν χτυπήσει ένα άλλο παιδί.
Ένα βιβλίο-παραμύθι μπορεί να βοηθήσει
Βρείτε παιδικά βιβλία που απευθύνονται στο θέμα της παιδικής επιθετικότητας και δώστε στο παιδί να καταλάβει, μέσα από απλές ιστορίες, πόσο λάθος είναι αυτή η συμπεριφορά και πόσο μπορεί να πληγώσει κάποιον και να χάσει τους φίλους του.
Δώστε του λύσεις
Μερικές φορές το να πείτε στο παιδί «μη χτυπάς» ή «μη δαγκώνεις» δεν δίνει διέξοδο στον θυμό του. Πείτε του, λοιπόν, τι καλύτερο μπορεί να κάνει εκείνη τη στιγμή, π.χ. «όταν θα θες να χτυπήσεις κάποιον, μπορείς να σταυρώνεις τα χέρια σου και να τα κρατάς εκεί ακίνητα, για να μην τραυματίσεις κανέναν», επίσης μπορεί να παίρνει στα χέρια του και να αγκαλιάζει δυνατά ένα αγαπημένο αρκουδάκι του ή μια κούκλα ή κάποιο πάνινο αγαπημένο παιχνίδι του και δείξτε του πώς να το κάνει.
Επίσης, μπορείτε να το μάθετε, όταν είναι θυμωμένο, να παίρνει βαθιές ανάσες και να μετρά από μέσα του μέχρι το δέκα, ή να θυμηθεί το αγαπημένο του τραγουδάκι πριν κάνει κάποια απερίσκεπτη κίνηση.
Επαινείτε την καλή συμπεριφορά – επιβράβευση!
Μην ξεχνάτε να συγχαρείτε το παιδί σας, όταν παίζει ήρεμα ή μοιράζεται τα παιχνίδια του με άλλα παιδιά.
Γιατί είναι θυμωμένο;
Για παιδιά μεγαλύτερα των 4 ετών, τα οποία εκδηλώνουν επιθετική συμπεριφορά χωρίς ξεκάθαρο λόγο, ίσως χρειαστεί να συμβουλευτείτε κάποιον παιδοψυχολόγο, ώστε πέρα από το να σας βοηθήσει να βρείτε τον λόγο, να σας συμβουλεύσει για πιο στοχευμένη και συγκεκριμένη αντιμετώπιση.
Μην το πιέσετε να ζητήσει συγγνώμη
Το να πιέσετε το παιδί να ζητήσει συγγνώμη για τη συμπεριφορά του, μπορεί να το κάνει να λειτουργήσει με ανειλικρίνεια, αλλά μπορεί και να το θυμώσει ακόμα περισσότερο. Μπορείτε εναλλακτικά, να προτείνετε στο παιδί κάποια άλλη κίνηση συμφιλίωσης, π.χ. μια αγκαλιά, ένα χάδι, μια συμφωνία για την πραγματοποίηση μιας νέας δραστηριότητας και ενασχόλησης και, κυρίως μην ξεχνάτε να ζητάτε και εσείς συγνώμη κάθε φορά που μπορεί να κάνετε κάποιο λάθος, ώστε να δίνετε το καλό παράδειγμα.
Για τα παιδιά, οι γονείς είναι το κέντρο του κόσμου τους και όταν δεν τηρούν αυτά που τους υπόσχονται είναι σαν να γκρεμίζεται ένα κομμάτι τους. Η αθέτηση της υπόσχεσης μπορεί να θυμώσει και να απογοητεύσει τα παιδιά, γιατί την αντιλαμβάνονται ως έλλειψη σεβασμού προς το πρόσωπό τους. Επίσης, μπορεί να τα κάνει να αισθανθούν ανασφάλεια και να αρχίσουν να αμφιβάλλουν για την αξιοπιστία των γονιών τους.
Για τα παιδιά, οι γονείς είναι οι πρώτοι τους δάσκαλοι. Οι προσδοκίες και οι εμπειρίες που έχουν από τους γονείς, διαμορφώνουν τις προσδοκίες που έχουν για τον κόσμο. Όταν οι γονείς σπάνε τις συμφωνίες τους, τα παιδιά μαθαίνουν πως οι άνθρωποι είναι αναξιόπιστοι και δεν μπορούν να τους εμπιστευτούν.
Σοφία Π. Μιχαλοπούλου
Κλινική Ψυχοπαθολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια
