Στο δημόσιο σύστημα υγείας καταφεύγουν οι Έλληνες, παρά το γεγονός ότι δεν είναι ικανοποιημένοι από τις παρεχόμενες υπηρεσίες, σύμφωνα με την Εθνική Μελέτη Νοσηρότητας και Παραγόντων Κινδύνου (ΕΜΕΝΟ) της Ιατρικής Σχολής Αθηνών. Παράλληλα, η χώρα μας εξακολουθεί να κατέχει αρνητικές πρωτιές στην παχυσαρκία και το κάπνισμα, ενώ αυξητικά κινείται η συχνότητα των καρδιαγγειακών παθήσεων, της κατάθλιψης και του άγχους, λόγω οικονομικής κρίσης.
Από την αξιολόγηση των δεδομένων προέκυψε ότι, το 40% του δείγματος ήταν απασχολούμενοι, εκ των οποίων 12% με μερική απασχόληση. Το ποσοστό ανεργίας στο σύνολο των οικονομικά ενεργών εκτιμάται σε 28,5%, ήταν υψηλότερο σε γυναίκες (34% προς 24%), σε νεώτερους (18-29 ετών: 36,4%, ≥30 ετών περίπου 27%) και στα μεγάλα αστικά κέντρα. Πάνω από 1 στους 4 (25,5%) έχει μηνιαίο οικογενειακό εισόδημα <700 ευρώ ενώ μέτρια ή σοβαρή διατροφική ανασφάλεια αντιμετωπίζει το 4%. Περίπου το 10% είναι ανασφάλιστοι ενώ ένα επιπλέον 3% δεν έχει βιβλιάριο υγείας σε ισχύ.
Σχεδόν το 1/3 (28,5%) αυτοαξιολογεί την κατάσταση υγείας του ως μέτρια ή κακή. Τα ποσοστά των ατόμων με συμπτώματα άγχους (24%) ή κατάθλιψης (16%) είναι ανησυχητικά υψηλά και ενδεικτικά μεγάλης και συνεχούς διαχρονικής αύξησης.
Παρατηρείται επίσης, αυξημένη προσέλευση στις υπηρεσίες υγείας του δημόσιου τομέα αλλά ταυτόχρονα και μικρή ικανοποίηση από τους χρήστες των υπηρεσιών (μέτρια/κακή/πολύ κακή ικανοποίηση δήλωσε περίπου το 42%). Σημαντικό ποσοστό (22%) δήλωσε ότι είχε πρόβλημα στην πρόσβαση στο δημόσιο σύστημα παροχής υγείας με κύριο αναφερόμενο φραγμό το οικονομικό κόστος.
Ελλιπής προσυμπτωματικός έλεγχος
Οι γυναίκες φαίνεται να έχουν καλύτερη σχέση με τις προληπτικές εξετάσεις από τους άνδρες, καθώς μαστογραφία έχει κάνει κάποια στιγμή το 68% των γυναικών, ενώ για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, 8 στις 10 γυναίκες έχουν κάνει Pap-test. Για την πρόληψη καρκίνου του παχέος εντέρου, μόλις το 20% του πληθυσμού άνω των 50 ετών έχει κάνει κολονοσκόπηση.
Αύξηση εμφραγμάτων λόγω ανεργίας και οικονομικής κρίσης
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της ΕΜΕΝΟ η συχνότητα της στεφανιαίας νόσου ήταν 4,6% και των εγκεφαλικών επεισοδίων 1,9%. Η στεφανιαία νόσος ήταν δύο φορές συχνότερη στους άνδρες (6,3%) απ’ ότι στις γυναίκες (3,1%)».
Η αυξητική συχνότητα των καρδιαγγειακών νοσημάτων θεωρείται απόρρια του γεγονότος ότι, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της ΕΜΕΝΟ, 45% των ανδρών και 30% των γυναικών ήταν υπέρβαροι και 31% των ανδρών και 34% των γυναικών παχύσαρκοι. Στην ηλικιακή ομάδα 18-29 ετών, 51% των ανδρών και 31% των γυναικών ήταν υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. Ποσοστό 39% των ανδρών και 33% των γυναικών είχαν υπέρταση.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, 40% των υπερτασικών ήταν αδιάγνωστοι, 15% είχαν διαγνωσθεί αλλά δεν έπαιρναν θεραπεία, 27% έπαιρναν θεραπεία αλλά ήταν αρρύθμιστοι και μόνο 18% ήταν ρυθμισμένοι υπό θεραπεία.
Το 12,5% των ανδρών και το 10% των γυναικών είχαν διαβήτη (11% στο σύνολο). Από τους διαβητικούς, 14% ήταν αδιάγνωστοι, 4% είχαν διαγνωσθεί αλλά δεν έπαιρναν θεραπεία, 41% έπαιρνε θεραπεία αλλά ήταν αρρύθμιστοι και 41% ήταν ρυθμισμένοι υπό θεραπεία.
Το 37% των ανδρών και το 34% των γυναικών είχαν αυξημένη χοληστερόλη (35% συνολικά) ενώ πάνω από τα 2/3 ατόμων ηλικίας κάτω από 50 ετών με αυξημένη χοληστερόλη είναι αδιάγνωστοι.
Ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι οι επιστήμονες διαβλέπουν αύξηση της συχνότητας της στεφανιαίας νόσου και των εγκεφαλικών επεισοδίων μέχρι το 2030 κατά 18,6% και 15,4% αντίστοιχα, με σημαντικές επιπτώσεις στο σύστημα υγείας.
Από νωρίς αρχίζουν το κάπνισμα οι Έλληνες
Σύμφωνα με τα ευρήματα της μελέτης αναφορικά με το κάπνισμα, το 38% του γενικού ενήλικου πληθυσμού της Ελλάδας είναι ενεργοί καπνιστές και 16% πρώην καπνιστές.
Το προφίλ του μέσου καπνιστή είναι άνδρας, κάτω των 50 ετών, χωρίς πανεπιστημιακή εκπαίδευση, που πίνει επίσης αλκοόλ και με μεγάλη πιθανότητα να είναι άνεργος.
Η μέση ηλικία έναρξης του καπνίσματος είναι τα 18,9 έτη, με τις γυναίκες να είναι δυσκολότερο να διακόψουν τη συνήθεια εν αντιθέσει με τους άνδρες.
Ανάγκη δράσεων δημόσιας υγείας
Δεδομένων των παραπάνω, οι επιστήμονες επεσήμαναν την ανάγκη άμεσης εφαρμογής στοχευμένων στρατηγικών δημόσιας υγείας με στόχο την έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση των τροποποιήσιμων παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου με βάση τα ευρήματα της ΕΜΕΝΟ, και την αναχαίτιση της αναμενόμενης επιδημίας καρδιαγγειακής νόσου.