Η “ζάλη” είναι μια λέξη που χρησιμοποιείται συχνά για να περιγράψει δύο διαφορετικά συναισθήματα. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ακριβώς τι εννοείτε όταν λέτε «Νιώθω ζαλάδα” γιατί μπορεί να βοηθήσει εσάς και το γιατρό σας να ελαττώσει τον αριθμό των πιθανών αιτιών.
- Ζαλάδα: Είναι το συναίσθημα όταν κάποιος είναι έτοιμος να λιποθυμήσει.
Όταν νιώθετε ζάλη, δεν αισθάνεστε σαν εσάς ή το περιβάλλον σας να κινούνται. Η ζαλάδα φεύγει ή βελτιώνεται όταν ξαπλώνετε. Αν η ζαλάδα χειροτερεύσει, μπορεί να οδηγήσει σε ένα αίσθημα σχεδόν λιποθυμίας. Μπορεί κάποιος να αισθανθεί και ναυτία ή εμετό όταν είναι ζαλισμένος. - Ίλιγγος είναι η αίσθηση ότι εσείς ή το περιβάλλον σας κινούνται όταν δεν υπάρχει πραγματική κίνηση. Μπορεί να αισθανθείτε ότι είστε σε περιδίνηση ή ότι πέφτετε, ή ότι βρίσκεστε υπό κλίση. Έαν κάποιος υποστεί σοβαρό ίλιγγο, μπορεί να αισθανθεί υπερβολική ναυτία ή τάση προς έμετο. Μπορεί να έχει πρόβλημα με το περπάτημα ή και με το να στέκεται όρθιος.
Αν και η ζάλη μπορεί να συμβεί σε άτομα κάθε ηλικίας, είναι πιο συχνή μεταξύ των ηλικιωμένων. Ο φόβος της ζαλάδας, μπορεί να προκαλέσει σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας τον περιορισμό της σωματικής και κοινωνικής τους δραστηριότητας.
Η ζάλη μπορεί επίσης να οδηγήσει σε πτώσεις και άλλους τραυματισμούς.
Ελαφρά Ζαλάδα
Είναι κοινό το φαινόμενο κάποιος να αισθάνεται ελαφρά ζάλη από καιρό σε καιρό. Η ελαφρά ζαλάδα συνήθως δεν προκαλείται από κάποιο σοβαρό πρόβλημα. Συχνά προκαλείται από μια στιγμιαία πτώση στην πίεση του αίματος και τη ροή του αίματος στο κεφάλι, που εμφανίζεται όταν κάποιος σηκωθεί πολύ γρήγορα από μια καθιστή ή ξαπλωμένη θέση (ορθοστατική υπόταση).
Η ελαφρά ζαλάδα έχει πολλές αιτίες, όπως οι εξής:
- Αλλεργίες.
- Ασθένειες όπως η γρίπη ή κρυολόγημα. Με την ίασή τους μειώνεται και η συχνότητα εμφάνισης της ελαφριάς ζαλάδας.
- Έμετος, διάρροια, πυρετός, και άλλες ασθένειες που προκαλούν αφυδάτωση.
- Πολύ βαθιά ή γρήγορη αναπνοή (υπεραερισμός).
- Άγχος και στρες.
- Η χρήση του καπνού, αλκοόλ, ή ναρκωτικών ουσιών.
Μια πιο σοβαρή αιτία της ελαφριάς ζαλάδα είναι η αιμορραγία. Τις περισσότερες φορές, η θέση της αιμορραγίας και η ανάγκη για ιατρική φροντίδα είναι προφανείς. Αλλά μερικές φορές η αιμορραγία δεν είναι προφανής (π.χ. αιμορραγία στα κόπρανα). Επίσης μπορεί να υπάρχουν μικρές ποσότητες αίματος στο πεπτικό σας για ημέρες ή εβδομάδες χωρίς κάποιος να αντιληφθεί την μικρή αυτή αιμορραγία. Όταν συμβαίνει αυτό, ζάλη και κόπωση μπορεί να είναι τα πρώτα εμφανή συμπτώματα ότι έχει χάσει αίμα. Βαριά εμμηνορροϊκή αιμορραγία μπορεί επίσης να προκαλέσει αυτό το είδος της ζαλάδας.
Μια ασυνήθιστη αιτία της ελαφριάς ζάλης είναι ένας μη φυσιολογικός καρδιακός ρυθμός (αρρυθμία), η οποία μπορεί να προκαλέσει ξαφνική λιποθυμία (συγκοπή). Ανεξήγητη ξαφνική λιποθυμία πρέπει να αξιολογηθεί από έναν γιατρό.
Πολλά φάρμακα (συνταγογραφούμενα και μή)μπορεί να προκαλέσουν ελαφρά ζαλάδα ή ίλιγγο. Ο βαθμός της ζαλάδας ή του ιλίγγου που προκαλεί ένα φάρμακο ποικίλει.
Ίλιγγος
Ο ίλιγγος εμφανίζεται όταν υπάρχει σύγκρουση μεταξύ των σημάτων που αποστέλλονται στον εγκέφαλο από τα διάφορα συστήματα ανίχνευσης της ισορροπίας και θέσης του σώματος. Ο εγκέφαλός σας χρησιμοποιεί δεδομένα από τέσσερα αισθητήρια συστήματα για να διατηρήσει την αίσθηση της ισορροπίας και του προσανατολισμού προς το περιβάλλον σας. Αυτά είναι:
- Όραση, η οποία δίνει πληροφορίες σχετικά με τη θέση και την κίνηση σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο. Η όραση είναι ένα σημαντικό μέρος του μηχανισμού αίσθησης της ισορροπίας και συχνά οι πληροφορίες από την όραση υπερισχύουν από αυτές των άλλων αισθητήριων συστημάτων.
- Αισθητήρια νεύρα στις αρθρώσεις επιτρέπουν στο εγκέφαλο να παρακολουθεί τη θέση των ποδιών, των χεριών, και του κορμού. Το σώμα τότε αυτόματα είναι σε θέση να κάνει μικρές αλλαγές στη στάση ώστε να βοηθήσει στη διατήρηση της ισορροπία (ιδιοδεκτική αισθητικότητα).
- Αίσθηση πίεσης στο δέρμα δίνει πληροφορίες σχετικά με τη θέση και την κίνηση του σώματος σε σχέση με τη βαρύτητα.
- Λαβύρινθος του αυτιού. Είναι ένα τμήμα του εσωτερικού αυτιού, το οποίο περιλαμβάνει τα ημικυκλικά κανάλια και εξειδικευμένα κύτταρα τα οποία ανιχνεύουν την κίνηση και τις αλλαγές στη θέση του. Τραυματισμός ή ασθένειες του έσω ωτός μπορεί να στείλει ψευδή σήματα στον εγκέφαλο υποδεικνύοντας ότι ο μηχανισμός ισορροπίας του έσω ωτός (λαβυρίνθου) ανιχνεύει κίνηση. Εάν αυτά τα πλαστά σήματα είναι σε αντίθεση με τα σήματα από τα υπόλοιπα κέντρα αίσθησης και τοποθέτηση του σώματος, μπορεί να προκληθεί ίλιγγος.
Κοινές αιτίες του ιλίγγου περιλαμβάνουν:
- Διαταραχές στο εσωτερικό των αυτιών, όπως ο καλοήθης παροξυσμικός ίλιγγος θέσης (BPPV), η νόσος του Meniere, η αιθουσαία νευρίτιδα, ή λαβυρινθίτιδα.
- Τραυματισμός στο αυτί ή το κεφάλι.
- Οι ημικρανίες, που είναι επώδυνοι, εξουθενωτικοί πονοκέφαλοι, που εμφανίζονται συχνά με ίλιγγο, ναυτία, εμετό και ευαισθησία στο φως, τον θόρυβο, και τις οσμές.
- Μειωμένη ροή του αίματος μέσω των αρτηριών που τροφοδοτούν με αίμα την βάση του εγκεφάλου (σπονδυλοβασική ανεπάρκεια).
Λιγότερο συχνές αιτίες του ιλίγγου περιλαμβάνουν:
- Μια μή καρκινική ανάπτυξη στο χώρο πίσω από το τύμπανο (χολοστεάτωμα).
- Οι όγκοι του εγκεφάλου και καρκίνος που έχει μεταναστεύσει από άλλο μέρος του σώματος στον εγκέφαλο (μεταστατικό).
Η άμεση ιατρική φροντίδα είναι απαραίτητη, αν ο ίλιγγος εμφανιστεί ξαφνικά και με απώλεια των αισθήσεων και λοιπών φυσιολογικών λειτουργιών. Ο ίλιγγος που συμβαίνει ταυτόχρονα με απώλεια της λειτουργίας σε μια περιοχή του σώματος μπορεί να σημαίνει υπάρχει κάποιο πρόβλημα στον εγκέφαλο, όπως ένα εγκεφαλικό επεισόδιο ή παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο (Transient Ischemic Attack TIA).
Το αλκοόλ και πολλά φάρμακα (συνταγογραφούμενα και μή) μπορεί να προκαλέσουν ζαλάδα ή ίλιγγο. Συνήθως το αλκοόλ και τα φάρμακα είναι η αιτία λόγω:
- Υπερδοσοληψίας
- Αλληλεπίδραση του αλκοόλ με φάρμακα ή μεταξύ φαρμάκων. Αυτό είναι ένα πρόβλημα, ειδικά για τους ηλικιωμένους ενήλικες, οι οποίοι μπορεί να λαμβάνουν πολλά φάρμακα ταυτόχρονα.
- Η κακή χρήση ή κατάχρηση φαρμάκων ή αλκοόλ.
- Φαρμακευτική δηλητηρίαση ή λόγω των αποτελεσμάτων της διακοπής λήψης των φαρμάκων.
