Είναι η εποχή που ο καιρός αλλάζει και πολλοί άνθρωποι παραπονιούνται ότι τους «γδέρνει» ο λαιμός τους ή ότι είναι «ξερός». Ενίοτε, δε, αυτός ο πόνος είναι τόσο έντονος, που δεν μπορούν να καταπιούν.
Ο πόνος στον λαιμό συνδέεται τις περισσότερες φορές με λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού, αλλά μπορεί να κρύβει και στρεπτόκοκκο.
Όπως επισημαίνει η Ανατολή Παταρίδου, χειρουργός ωτορινολαρυγγολόγος κεφαλής και τραχήλου, παιδο-ΩΡΛ, επιστημονική συνεργάτης του νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ-ΜΗΤΕΡΑ (www.pataridou.gr): «Ο πονόλαιμος είναι ο πόνος στο οπίσθιο τοίχωμα του φάρυγγα, που εμφανίζεται με ή χωρίς την κατάποση. Παρά την καθιερωμένη άποψη ότι οφείλεται σε βακτήρια, έχει αποδειχτεί ότι η συχνότερη αιτία του είναι οι ιοί. Τα βακτήρια μπορεί να προκαλέσουν πονόλαιμο, αλλά έχει αποδειχθεί ότι ευθύνονται μόνο για το 20% των περιπτώσεων. Όταν τα βακτήρια ευθύνονται για την πρόκληση φαρυγγίτιδας, το πιο κοινό αίτιο είναι ο στρεπτόκοκκος. Εάν ο γιατρός υποψιαστεί κάτι τέτοιο, θα κάνει strep τεστ, όπως λέγεται, που θα δείξει σε λίγα λεπτά εάν υπάρχει στρεπτόκοκκος, ώστε να ξεκινήσει θεραπεία με αντιβίωση».
Πάντως ξηρότητα στον λαιμό ή/και φαρυγγίτιδα προκαλούν και περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως η υψηλή υγρασία και η χαμηλή θερμοκρασία, η θέρμανση εσωτερικού χώρου, η χρήση κλιματιστικού, τα αλλεργιογόνα και η μόλυνση του περιβάλλοντος.
Ένας ενήλικας παραπονιέται για πονόλαιμο 2-3 φορές τον χρόνο, ενώ τα παιδιά είναι πιο επιρρεπή.
Οι πιο κοινές αιτίες
- Η πιο κοινή αιτία του πονόλαιμου είναι η αμυγδαλοφαρυγγίτιδα, η οποία είναι κατά κύριο λόγο μια ιογενής λοίμωξη. Στον μικρότερο αριθμό των περιπτώσεων προκαλείται από βακτήρια.
- Η στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα είναι μία, ακόμη, συνήθης βακτηριακή αιτία πονόλαιμου. Επειδή η στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα μπορεί περιστασιακά να οδηγήσει σε ρευματικό πυρετό, επιβάλλεται η χορήγηση αντιβιοτικών. Η στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα συχνά περιλαμβάνει πυρετό, λευκές πυώδεις πλάκες στον λαιμό και διογκωμένους ή ευαίσθητους τραχηλικούς λεμφαδένες.
- Σπάνια εμπλέκεται μαζί με το λεγόμενο περιαμυγδαλικό απόστημα ή με την επιγλωττίτιδα. Ένα απόστημα στην περιοχή του φάρυγγα (περιαμυγδαλικό, πλαγιοφαρυγγικό και σε παιδιά οπισθοφαρυγγικό) είναι σπάνιο, αλλά είναι μια πολύ επικίνδυνη επιπλοκή, που προκαλεί μεγάλο πόνο στο λαιμό, πυρετό, τρισμό (δυσκολία διάνοιξης του στόματος). Το απόστημα σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να παροχετευθεί και μετά την υποχώρηση της φλεγμονής να γίνει χειρουργική αφαίρεση των αμυγδαλών.
- Πονόλαιμος μπορεί να προκληθεί και από κάτι που κολλάει στον λαιμό ή από αλλεργίες (αλλεργική ρινίτιδα).
- Επιπλέον μερικές φορές υγρά από το στομάχι ανεβαίνουν στον λαιμό και προκαλούν πονόλαιμο, ιδίως το πρωί, με συνύπαρξη καούρας ή κόμπου στον λαιμό και βραχνάδα (γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση).
- Οι όγκοι του λαιμού, της γλώσσας και του λάρυγγα (αλλά όχι πάντα) σχετίζονται με μακροχρόνια χρήση καπνού και οινοπνεύματος. Ο πονόλαιμος και η δυσκολία στην κατάποση (μερικές φορές με πόνο που αντανακλά στο αυτί) μπορεί να είναι σύμπτωμα τέτοιου όγκου.
- Επίσης η κακή λειτουργία της μύτης οδηγεί σε στοματική αναπνοή καθώς ουσιαστικό και ζωτικό ρόλο στην καλή ή κακή λειτουργία της μύτης, παίζει η περιοχή της ρινικής βαλβίδας. Αν ο ασθενής δε μπορεί να έχει μια καλή ποιότητα ζωής παρά την φαρμακευτική αγωγή, τότε το χειρουργείο καθαρίζει και ανοίγει όλες τις περιοχές της μύτης και των παρραρινίων κόλπων που πάσχουν. Να μην ξεχνάμε, όμως, ότι η καθημερινότητα του ανθρώπου, που έχει χρόνια προβλήματα στην μύτη, είναι δύσκολη. Εξαιτίας κάποιου ανατομικού εμποδίου, όπως το στραβό διάφραγμα, οι μεγάλες κόγχες, οι πολύποδες, οι υπερτροφικές αμυγδαλές και άλλα, φράζει η δίοδος του αέρα και η αναπνοή από τη μύτη γίνεται με πολύ μεγάλη δυσκολία.
«Με την έγκαιρη χειρουργική αντιμετώπιση όλων αυτών των προβλημάτων προλαβαίνει κανείς τα χειρότερα, την εξέλιξη, δηλαδή, του φαινομένου σε σύνδρομο απνοιών», όπως εξηγεί η ειδικός.
Με την επέμβαση γίνεται χειρουργική αποκατάσταση της απόφραξης, η οποία, σήμερα, χάρη στις μοντέρνες ενδοσκοπικές τεχνικές και την ρομποτική χειρουργική, αποκαθιστά την βατότητα του ανώτερου αεραγωγού με ανώδυνο τρόπο και εξασφαλίζει μια άνετη ανάρρωση για τον ασθενή.
Πότε να πάτε στον γιατρό
Όπως υπογραμμίζει η κα Παταρίδου, ο πονόλαιμος ως πάθηση δεν θεωρείται ιδιαίτερα σοβαρός, ωστόσο είναι απαραίτητο να επισκεφτείτε τον γιατρό αν:
- Δεν μπορείτε να καταπιείτε υγρά.
- Έχετε πόνο στο αυτί που δεν υποχωρεί.
- Έχετε πυρετό πάνω από τρεις μέρες.
- Ο πονόλαιμος επανεμφανίζεται ή διαρκεί περισσότερες μέρες.
- Έχετε παρατεταμένη βραχνάδα ή επαναλαμβανόμενες κρίσεις βραχνάδας.
- Έχετε βγάλει ερυθρά εξανθήματα.
- Έχετε επίμονο πονόλαιμο συνοδευόμενο από νυχτερινή έντονη εφίδρωση και ερεθισμένους αδένες.
- Ο λαιμός πονάει, ο πόνος δεν υποχωρεί και δεν υπάρχουν συμπτώματα κρυολογήματος ή γρίπης.
- Οι αδένες στον λαιμό είναι πρησμένοι χωρίς κανένα άλλο σύμπτωμα και το πρήξιμο δεν υποχωρεί, αφότου έχει υποχωρήσει ο πονόλαιμος.
«Ο πλήρης ενδοσκοπικός έλεγχος βοηθάει να ξεκαθαρίσουμε την αιτία του προβλήματος και να δώσουμε στον πάσχοντα την κατάλληλη αγωγή», μας λέει η χειρουργός ωτορινολαρυγγολόγος κεφαλής και τραχήλου, παιδο-ΩΡΛ.
«Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση, καλό είναι να ξέρει ο κόσμος ότι αν κάποιος στο περιβάλλον του έχει στρεπτόκοκκο, έχει 25% πιθανότητες να κολλήσει. Το συχνό πλύσιμο των χεριών με νερό και με σαπούνι και η αποφυγή επαφής των χεριών με τα μάτια, τη μύτη και το στόμα επιβάλλονται».
